نقش روایات در تعیین تاریخ تثبیت نهایی متن قرآن

Authors

محمد کاظم شاکر

نانسی ساکی

abstract

چکیده مسألة تثبیت نهایی متن قرآن در چند دهة أخیر از سوی برخی قرآن پژوهان غربی، موسوم به تجدیدنظرطلبان، مورد نقد و نظر قرار گرفته است. این گروه که در رأس آنها جان ونزبرو، نویسندة کتاب چالش برانگیز «مطالعات قرآنی»، و شاگردانش هستند، تمامی اِسناد و منابع مسلمانان در تعیین تاریخ دقیق تثبیت متن قرآن را با دیده ای تردیدآمیز مورد تجدید نظر قرار داده اند. یکی از این منابع، روایات اسلامی است که از منظر خاورشناسان سنّتی همچون نولدکه و شوالی، سند تاریخی و نقش تعیین کننده ای در حلّ این مسأله داشته است. در مقابل، موافقان تجدیدنظر این روایات را از اساس فاقد اعتبار دانسته اند و چالشی بر سر راه شناخت منابع اسلام و مهم ترین آنها قرآن کریم پدید آوردند. در سال های أخیر برخی از اسلام پژوهان غربی و در رأس آنها، هارالد موتسکی، با نقد دیدگاه تجدیدنظرطلبان همین روایات را سند تاریخی معتبری به شمار آورده اند. هارالد موتسکی با نقد دیدگاه های اسلاف و اقرآن خود، با تاریخ گذاری روایات جمع و تدوین قرآن، زمان ثبت متن این روایات را به ربع سوم سدة اوّل رساند که حکایت از تثبیت متن قرآن بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) دارد. در این مقاله، ضمن توصیف روش ایشان در تاریخ گذاری روایات جمع قرآن، به تکمیل نتایج حاصل از این روایات در تثبیت متن قرآن پرداخته، سپس با بررسی شواهد روایی دیگری، نتایج حاصله از تاریخ گذاری در فاصلة زمانی بین ربع سوم سدة اوّل هجری تقویت شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن

اساسی‌ترین رویکرد شکاکانة خاورشناسان به وثاقت متون کهن اسلامی، در اواخر دهة 1970 از سوی جان ونزبرو ارائه شد. او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری‌ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوة تحلیل ادبی استفاده کرد. تحلیل ادبی او از کهن‌ترین متون اسلامی در حوزة تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که...

full text

بررسی و نقد دیدگاه ونزبرو در باره تثبیت نهایی متن قرآن

اساسی ترین رویکرد شکاکانة خاورشناسان به وثاقت متون کهن اسلامی، در اواخر دهة 1970 از سوی جان ونزبرو ارائه شد. او با نامعتبر خواندن اسناد روایات و اطلاعات منابع رجالی و فهرست نگاری ها، این نظریه را مطرح ساخت که در تاریخ گذاری همه متون کهن اسلامی، حتی قرآن، باید از شیوة تحلیل ادبی استفاده کرد. تحلیل ادبی او از کهن ترین متون اسلامی در حوزة تفسیر، حدیث، سیره و قرآن به این استنتاج تاریخی انجامید که ه...

full text

نقش بافت و قرینه در هویت یابی نهایی واژگان قرآن

در این پژوهش، نقش بافت و نشانه های درون و برون متنی در شکل گیری هویت نهایی برخی واژگان قرآن به نمایش گزارده شده است. برای نمونه ، واژگانی چون « ولی»، « زکات» و « حنان» که هر یک در پرتو گزاره ، بافت و نشانه ها،  معانی گوناگونی پذیرفته اند، تحت کاوش قرار می گیرند.  مثلاً واژه « ولیّ» که گوهر معنایی آن قرب است، در پرتو بافت ها و قرائن گوناگون،  معانی مختلفی تداعی می کند. گاهی به معنای سرور، و گا...

full text

نقش زُهری در روایات اصلی جمع قرآن

در بررسی اِسنادی روایات اصلی جمع قرآن، نقش ابن شهاب زُهری به عنوان جامع و حلقه مشترک این روایات، به خوبی به چشم می خورد. راویان این دسته روایات عمدتاً مدنی بوده و حکایت از جمع قرآن توسط ابوبکر، عمر و عثمان دارند. با توجه به جایگاه محوری زهری به عنوان نمایندۀ گروه مدنی «اصحاب اثر» در ربع نخست سدۀ دو هجری و نیز به عنوان اولین مدوّن حدیث نبوی، به نظر می رسد وی اصلی ترین منبع نقل حدیث برای راویان بعد ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
سراج منیر

Publisher: دانشگاه علامه طباطبایی

ISSN 2228-6616

volume 5

issue 15 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023